Πολλές φορές οι γονείς αναρωτιόμαστε αν το βιβλίο που έχουμε στα χέρια μας και είμαστε έτοιμοι να το διαβάσουμε μαζί με τα παιδιά μας είναι κατάλληλο γι’ αυτά. Μας απασχολούν ερωτήματα όπως: «Μήπως είναι για μωρά;», «Μήπως βιάζομαι και δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί νοήματα σαν κι αυτά;»
Σε αυτό το άρθρο παραθέτουμε τα Αναπτυξιακά Βασικά Oρόσημα από 1 έτους μέχρι 4 ετών, που μας βοηθούν να καταλάβουμε τι είδους βιβλίο είναι κατάλληλο για το παιδί μας ανάλογα με την ηλικία του.
Από 1 έτους έως 2 ετών
• Δείχνει με το δείκτη
• Πιάνει με τα δάχτυλα
• Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις και ήχους
• Ονομάζει αντικείμενα
• Ρωτάει απλές ερωτήσεις (Τι είναι αυτό; Ποιος είναι;)
• Απαντάει σε απλές ερωτήσεις
Με βάση τις παραπάνω δεξιότητες που αναπτύσσει το παιδί σε αυτήν την ηλικία, προτείνονται βιβλία με σκληρό εξώφυλλο και σκληρές σελίδες, ώστε να μπορεί να τις πιάσει και να τις γυρίσει, ή πάνινα.
Τα βιβλία με παραθυράκια ή τα βιβλία με κινούμενα μέρη (pop up), δηλαδή με εικόνες που ανοίγουν τρισδιάστατα ή με το τράβηγμα ενός δείκτη εμφανίζονται διάφορες εικόνες τούς εξάπτουν τη φαντασία, τους αιφνιδιάζουν και συχνά τους προκαλούν γέλιο και απορία. Ο Piaget υποστηρίζει πως στην ηλικία του ενός έτους περίπου τα παιδιά είναι σε θέση να αντιληφθούν τη μονιμότητα των αντικειμένων, δηλαδή πως τα αντικείμενα συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα και αν χαθούν από το οπτικό τους πεδίο.
Τα βιβλία με απλές εικόνες αντικειμένων που συναντούν στην καθημερινότητα όπως αυτοκίνητο, ψυγείο, ποδήλατο κτλ. θα σας κάνουν να κάνετε την ερώτηση «τι είναι αυτό;» πολλές φορές, γιατί τα παιδιά απολαμβάνουν να ονομάζουν τα αντικείμενα σε αυτά τα βιβλία. Μέχρι την ηλικία που το ίδιο το παιδί θα είναι σε θέση να ονοματίζει κάποια αντικείμενα, μπορεί ο γονέας να ρωτάει τι είναι αυτό και στη συνέχεια ο ίδιος να ονοματίζει το αντικείμενο. Έτσι ενισχύεται η γλωσσική ικανότητα και η ανάπτυξη λεξιλογίου του παιδιού και το προτρέπουμε να μιμηθεί.
Τα βιβλία με ήχους επίσης, από ζώα ή μέσα μεταφοράς για παράδειγμα, τους εξάπτουν τη φαντασία και τους προτρέπουν να μιμηθούν.
Τέλος, τα βιβλία με ανάγλυφες εικόνες με διαφορετικά υλικά τούς γνωρίζουν διαφορετικές υφές και καλλιεργούν την αίσθηση της αφής.
Από 2 – 3 ετών
• Αντιλαμβάνεται τη χρήση των αντικειμένων.
• Μπορεί να κάνει ερωτήσεις όπως: Τι; Πού; (24-36 μηνών)
• Μπορεί να παρακολουθεί μια ιστορία με εικόνες.
• Μπορεί να περιγράφει με βασικές λέξεις αντικείμενα π.χ. μεγάλο, μικρό (24-36 μηνών)
• Αντιλαμβάνεται ταξινομήσεις.
Σε αυτό το στάδιο προτείνονται βιβλία με μικρές ιστορίες, με δύο τρεις σειρές σε κάθε εικόνα-σελίδα, όπου οι λέξεις ουσιαστικά επεξηγούν ακριβώς την εικόνα, ώστε να είναι σε θέση το παιδί να ακολουθήσει.
Από την ηλικία των 3 ετών περίπου θα μπορούσαμε να διαβάζουμε βιβλία με στιχάκια που έχουν ομοιοκαταληξία, κάτι που θα ενισχύσει την φωνολογική επίγνωση αλλά και τη μνήμη του παιδιού.
Επίσης, ενδιαφέρον έχουν τα βιβλία με μαγνήτες, ώστε να ταξινομεί ή να αντιστοιχεί αντικείμενα και ακόμα βιβλία που περιέχουν μικρά παζλ με δύο μεγάλα κομμάτια.
Ας μην ξεχάσουμε ότι όλα τα βιβλία του προηγούμενου σταδίου (1-2 ετών) τα αναγιγνώσκουμε με διαφορετικό τρόπο, ώστε να είναι χρήσιμα και σε αυτό το στάδιο. Για παράδειγμα, τα βιβλία με τις εικόνες από την καθημερινότητα τα χρησιμοποιούμε για να συζητάμε τη χρήση του κάθε αντικειμένου, πού το συναντάμε, πώς το χρησιμοποιούμε κτλ.
Από 3.5 – 4 ετών
• Αντιλαμβάνεται και εκφράζει την έννοια του ίδιου και διαφορετικού.
• Αντιλαμβάνεται και ανακαλεί μια διήγηση ή μια ιστορία.
• Είναι σε θέση να αντιγράφει σχήματα.
• Γνωρίζει κάποιους αριθμούς και ίσως είναι σε θέση να μετράει μέχρι το 5 ή το 10.
Σε αυτήν την ηλικία το παιδί είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται πιο σύνθετες έννοιες, να προβληματίζεται και να αναζητά λύσεις. Έτσι, λοιπόν, μεγαλύτερα βιβλία με πιο περίπλοκα θέματα μπορούν πλέον να πάρουν μια θέση στη βιβλιοθήκη μας. Επίσης, από την ηλικία αυτή συχνά αρχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον για θέματα όπως το διάστημα, τα καιρικά φαινόμενα, οι ξένοι πολιτισμοί και η διαφορετικότητα, το ανθρώπινο σώμα ακόμα και οι δεινόσαυροι. Τώρα μπορείτε πλέον να συζητάτε με τα παιδιά σας, να δείτε τι τους ελκύει και μαζί να αποφασίζετε για τα βιβλία που θα αγοράσετε ή θα δανειστείτε.
Διαβάστε ακόμα:
Πώς θα επιλέξετε βιβλία για τους μικρούς αναγνώστες
Διάβασμα στο παιδί μας: Πώς δένει τη σχέση μας;
“Πίκο και Λόλα” μια αγαπημένη σειρά βιβλίων για μικρά παιδιά
