Πολύ συχνά τυχαίνει να συναντάμε παιδιά νηπιακής και παιδικής ηλικίας, που φαίνονται διστακτικά και συνεσταλμένα. Παιδιά που δυσκολεύονται να σηκώσουν το χέρι τους στο σχολείο, παιδιά που αδυνατούν να απαντήσουν σε μια απλή ερώτηση ενός μη οικείου προσώπου και παιδιά που γαντζώνονται από τους γονείς, αρνούμενα να απομακρυνθούν από αυτούς. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις βλέπουμε παιδιά να νιώθουν τρομοκρατημένα ή παιδιά να κλαίνε έντονα και να παρουσιάζουν σωματικά συμπτώματα, όπως εμετούς, πόνους στο στομάχι κ.α., όταν βρίσκονται μακριά από τους γονείς.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η ντροπαλότητα με βάση τους επιστήμονες οφείλεται σε μια συνδυασμένη δράση ποικίλων παραγόντων. Η κληρονομικότητα, η προσωπικότητά του παιδιού, η σχέση γονέων – παιδιού, η έλλειψη κοινωνικής συναναστροφής κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, η έντονη και σκληρή κριτική από τους γονείς, η ίδια η προσωπικότητα των γονέων (υπερπροστατευτικοί γονείς) είναι μερικοί από τους λόγους εκδήλωσης της ντροπαλότητας στην παιδική και εφηβική ηλικία.
Τι είναι η ντροπαλότητα;
Η ντροπαλότητα είναι η ανησυχία ενός ανθρώπου στο ενδεχόμενο να έρθει σε επαφή με άτομα που δεν γνωρίζει καλά.
Η ντροπαλότητα γίνεται εμφανής σε παιδιά ηλικίας 5-15 ετών και εκδηλώνεται συχνότερα στα κορίτσια. Δεν συνδέεται με τον δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης και δε χρειάζεται να μας ανησυχεί, όταν δεν προκαλει προβλήματα στη λειτουργικότητα ενός παιδιού.
Στην περίπτωση όμως που η ντροπαλότητα μειώνει τη λειτουργικότητα του παιδιού, τότε πρέπει οι γονείς να αναζητήσουν τη βοήθεια ενός ειδικού, διότι είναι πιθανόν η ντροπαλότητα να επηρεάσει τη σχολική του επίδοση και συνάμα να βλάψει την αυτοεκτίμηση του.
Η τακτική του «μόλις θα μεγαλώσει, θα πάρει θάρρος”, δεν είναι καθόλου αποτελεσματική, γιατί όσο αναμένουμε να ωριμάσει ένα παιδί, τόσο εκείνο συγκεντρώνει δυσάρεστες εμπειρίες, οι οποίες επιφέρουν αρνητικές συνέπειες στη ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Επομένως, εφόσον χρειάζεται παρέμβαση, θα πρέπει να είναι άμεση.
Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να ξεπεράσει την ντροπαλότητά του;
- Πρώτα απ’ όλα μην το αποδοκιμάζετε κριτικάροντας τη συμπεριφορά του.
- Μη δίνετε ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό το χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του, δίνοντας του την εντύπωση ότι είναι κάτι αρνητικό.
- Να θεωρείτε τη συμπεριφορά του δεδομένη μπροστά σε άλλα άτομα και να αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε εκφράσεις “μην είσαι ντροπαλός, χαιρέτα τον κύριο Κώστα”.
- Να δείχνετε στο παιδί αποδοχή και αγάπη. Να του λέτε πόσο ξεχωριστό είναι για εσάς, πόσο το θαυμάζετε και πόσο ωραία αισθάνεστε, όταν περνάτε χρόνο μαζί.
- Να του δίνετε τον χρόνο που χρειάζεται για να προσαρμοστεί σ’ ένα καινούργιο περιβάλλον.
- Να επιβραβεύετε και την πιο μικρή του προσπάθεια.
- Να παρακινείτε το παιδί να πλησιάζει μια ομάδα συνομηλίκων και να του μαθαίνετε τρόπους για το πώς μπορεί να συμμετέχει σε μια συζήτηση λέγοντας π.χ. «Μου αρέσει κι εμένα το ποδόσφαιρο, ποιος είναι ο παίκτης που θαυμάζεις περισσότερο;».
- Να διαβάζετε παρέα παραμύθια με φοβισμένους και ντροπαλούς ήρωες λ.χ. «το παπί που δεν είχε τι να πει».
- Να παίζετε μαζί κατασκευάζοντας ιστορίες με ντροπαλούς και φοβισμένους ήρωες και να του ζητάτε να βρίσκει τρόπους να τους βοηθήσει, ώστε να αντιμετωπίσουν τον φόβο τους ή τη διστακτικότητά τους.
- Να επιδιώκετε τη συμμετοχή του σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, π.χ. σε μια βάπτιση, σ’ ένα παιδικό πάρτι κ.ά.
- Να δίνετε στο παιδί κατάλληλες ευκαιρίες για να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες, για παράδειγμα να το αφήνετε να πληρώνει μόνο του στο φούρνο ή στο περίπτερο.
- Να το ενθαρρύνετε να συμμετέχει σε διάφορες εξωσχολικές δραστηριότητες που το ευχαριστούν π.χ. άθλημα, μουσική, εργαστήρι ζωγραφικής, χορό.
- Να του αναθέτετε καθήκοντα με βάση την ηλικία του, π.χ. να συμμετέχει στις δουλειές του σπιτιού.
- Να του δίνετε ευκαιρίες να παίρνει πρωτοβουλίες και να εκφράζει τη γνώμη του, π.χ. να παραγγέλνει ό, τι προτιμά στο εστιατόριο ή στην καφετέρια και να διαλέγει μόνο του τα ρούχα που θα φορέσει στο σχολείο.
- Να το παρακινείτε να κοιμάται κάποιο βράδυ σε ένα φίλο/η ή συγγενή του, με τον οποίο νιώθει άνετα, ή με τη γιαγιά ή κάποια θεία. Επίσης, επιτρέψτε του να πάει διακοπές στο χωριό με τους παππούδες ή σε κάποια κατασκήνωση. Αυτό θα το βοηθήσει πολύ στο να αποκτήσει αυτονομία.
Γράφει η Liakopoulou Anta: Classical Philologist / Professor of Greek Language & Literature – Special Education Teacher (MSc in Special Education Needs) – Specialized in learning difficulties and behavioral problems.
Εάν σας άρεσε το άρθρο μου, κάντε like στη σελίδα μου:
https://www.facebook.com/EidikiPaidagogosAntaLiakopoulou/
